Βάζοντας ΕΞΥΠΝΟΥΣ στόχους για τη νέα χρονιά!

Της Ψυχολόγου- Ψυχοθεραπεύτριας, Ελεάνας Κοκκίνη:  Νέα χρονιά! Νέες προκλήσεις εντός και εκτός αθλητισμού. Το 2023 έφτασε και ως συνήθως κάθε καινούρια χρονιά μας βρίσκει, αρχικά, να κάνουμε έναν απολογισμό για τη χρονιά που πέρασε. Στη συνέχεια συγκεντρωνόμαστε στο τώρα και ξεκινάμε να κάνουμε όνειρα σχετικά με την εξέλιξη της νέας χρονιάς και να θέτουμε νέους στόχους σχετικά με όσα θα θέλαμε να πετύχουμε κατά τη διάρκεια της. Αυτό, που στο χώρο της Αθλητικής Ψυχολογίας, αποκαλούμε ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ, είναι ένας τρόπος να εκφράσουμε τα θέλω μας και είναι το πρώτο βήμα για να ξεκινήσει η διαδικασία επίτευξης του εκάστοτε στόχου.

Κάποιες φορές, όμως, δεν πετυχαίνουμε τους στόχους μας και δε φτάνουμε στα επιθυμητά αποτελέσματα καθώς κάπου στη μέση της διαδικασίας χάνουμε τη συγκέντρωση μας και τα παρατάμε λόγω έλλειψης χρόνου ή εξαιτίας διάφορων δυσκολιών που μπαίνουν ανάμεσα σε εμάς και αυτά που θέλουμε να πετύχουμε, εμποδίζοντας έτσι την ολοκλήρωση της διαδικασίας. Μην ανησυχείτε όμως. Κάτι τέτοιο είναι φυσιολογικό και δε συμβαίνει επειδή δεν έχουμε τις απαραίτητες ικανότητες ή τον απαραίτητο χρόνο. Συμβαίνει επειδή, δυστυχώς, δεν έχουμε μάθει πώς να βάζουμε στόχους για το μέλλον μας, δεν έχουμε διδαχθεί ένα λειτουργικό τρόπο με τον οποίο μπορούμε να θέτουμε τους λεγόμενος ΕΞΥΠΝΟΥΣ στόχους και να φτάνουμε στην επιτυχία.

Στο άρθρο αυτό θα παρουσιαστούν τα 5 χαρακτηριστικά που χρειάζεται να έχει ένας λειτουργικός στόχος, ακολουθώντας το μοντέλο S.M.A.R.T.Το μοντέλο αυτό χρησιμοποιείται από τις περισσότερες αθλητικές ομάδες (ανεξαρτήτως αθλήματος) σε Ευρώπη και Αμερική, παρουσιάζοντας μεγάλη αποτελεσματικότητα. Πάμε, λοιπόν, να δούμε τα χαρακτηριστικά ενός λειτουργικού στόχου:

1.    Ο στόχος χρειάζεται να είναι ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΣ
Ο στόχος μας οφείλει να είναι απλός, ξεκάθαρος και να κινείται μέσα σε λογικά πλαίσια. Διαφορετικά είναι δύσκολο να συγκεντρώσου  με την προσοχή και τις προσπάθειες μας σε αυτόν, χάνοντας τελικά το κίνητρο να το πετύχουμε. Όταν λοιπόν βρισκόμαστε στο ξεκίνημα της διαδικασίας της στοχοθεσίας, καλό είναι να ρωτήσουμε τον εαυτό μας τα εξής:
Τι θέλω να πετύχω;
Γιατί ο στόχος αυτός είναι σημαντικός για εμένα;
Ποιος άλλος εμπλέκεται στη διαδικασία επίτευξης του; (Προπονητής; Συμπαίκτες; Γονείς;)
Υπάρχουν μήπως κάποια όρια που πρέπει να λάβω υπ’ όψιν μου;
2.    Ο στόχος χρειάζεται να είναι ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΣ
Στη στοχοθεσία είναι πολύ σημαντικό να χρησιμοποιούμε αριθμούς, καθώς με αυτόν τον τρόπο είμαστε σε θέση να ελέγχουμε την πρόοδο μας και να μη ξεχνάμε το νόημα της όλης διαδικασίας. Χάρη στη χρήση αριθμών παραμένουμε προσηλωμένοι σε αυτό που θέλουμε να πετύχουμε, δε χάνουμε τυχόν διορίες και αισθανόμαστε πιο ενθουσιασμένοι καθώς κινούμαστε όλο και πιο κοντά στο στόχο μας.
3.    Ο στόχος χρειάζεται να είναι ΕΠΙΤΕΥΞΙΜΟΣ
Ξεχάστε τα μεγαλεπήβολα σχέδια. Ένας σωστός στόχος πρέπει να αποτελεί πρόκληση αλλά θα πρέπει να είναι εφικτός. Βάζοντας κατορθώσιμους στόχους έχουμε την ευκαιρία να εντοπίσουμε ευκαιρίες που είχαμε παραλείψει στο παρελθόν, οι οποίες μπορούν τώρα να μας οδηγήσουν πιο κοντά στο αποτέλεσμα που θέλουμε. Μπορούμε, λοιπόν, να αναρωτηθούμε: «Πως μπορώ να πετύχω αυτόν το στόχο;» ή «Μήπως πρέπει να λάβω υπ’ όψιν μου κι άλλους παράγοντες πριν συνεχίσω στο επόμενο βήμα;».
4.    Ο στόχος χρειάζεται να είναι ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΟΣ
Οι στόχοι μας είναι καλό να αφορούν την προσωπική μας εξέλιξη, όμως είναι απαραίτητο να ανταποκρίνονται και στην πραγματικότητα. Τις περισσότερες φορές θα χρειαστούμε στήριξη και βοήθεια από τους γύρω μας, όμως το πιο σημαντικό όλων είναι αυτά που έχουμε στο μυαλό μας και θέλουμε να πετύχουμε να βρίσκονται στο δικό μας έλεγχο.
5.    Ο στόχος χρειάζεται να είναι ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΟΠΟΘΕΤΗΜΕΝΟΣ
Είπαμε στην αρχή πως συνήθως στις αρχές Ιανουαρίου βάζουμε στόχους για τη νέα χρονιά. Σε ένα δεύτερο επίπεδο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πιο σαφή χρονικά όρια προκειμένου να δουλέψουμε πιο συγκεντρωμένα προς το στόχο μας. Με αυτόν τον τρόπο οργανώνουμε καλύτερα την καθημερινή μας ζωή και αποφεύγουμε δικαιολογίες που έχουν να κάνουν με την έλλειψη χρόνου.  Αναρωτηθείτε λοιπόν,
Τι μπορώ να πετύχω σε 6 μήνες από τώρα;
Τι μπορώ να πετύχω σε 3 βδομάδες από τώρα;
Τι μπορώ να πετύχω μέχρι αύριο;
Πάρτε ένα κομμάτι χαρτί και οργανώστε σωστά το χρόνο σας. Εάν, για παράδειγμα, χρειάζεται να επισκεφτείτε ένα διατροφολόγο άμεσα, μην αφήσετε τις μέρες να περάσουν. Γράψτε στο χαρτί, «Μέχρι το τέλος της εβδομάδας θα κλείσω το ραντεβού μου στο διατροφολόγο». Τώρα ξέρετε τι πρέπει να κάνετε. 

Αυτές είναι κάποιες συμβουλές που μπορούν να μας φανούν χρήσιμες στον καθημερινό μας αγώνα. Το πιο σημαντικό όμως απ’ όλα είναι να μπορούμε να απολαύσουμε τα αποτελέσματα των κόπων μας. Όταν πετυχαίνουμε κάτι και είτε πρόκειται για ένα στόχο μεγάλο είτε για έναν πιο μικρό, αυτό που έχει σημασία είναι να δίνουμε στον εαυτό μας το χρόνο και το χώρο να το χαρεί. Χαλαρώστε, ακούστε την αγαπημένη σας μουσική, χαμογελάστε και πείτε δυνατά: «Τα κατάφερα!».
Σας αξίζει.

Ελεάνα Κοκκίνη
Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια
MSc Sport and Exercise Psychology
Mental Training Coach
Τηλ: 6997044832/ info@mentaltraining.gr

Πηγές:
Orlick, T. (2016).In pursuit of excellence.Champaign IL. HumanKinetics
Locke, E. A., & Latham, G. P. (2002).Building a practically useful theory of goal setting and task motivation: a 35-year old odyssey.American Psychologist, 57, 705e717.
Locke,  E.  A.,  &  Latham, G.  P.  (2013). New  developments on  goal  setting  and  task  performance. NewYork. Routledge.